Dieta w trądziku

1 na 10 osób boryka się z problemem trądziku. To ósma najbardziej rozpowszechniona choroba na świecie. Jeśli dotyczy Ciebie, to przeczytaj ten artykuł do końca. Poznaj najczęstsze czynniki zaostrzające problem, dowiedz się więcej na temat rozsądnej suplementacji oraz zdrowego odżywiania w terapii trądziku.
Czynniki dietetyczne nasilające problem trądziku
Aby podkreślić wagę odżywiania w terapii trądziku, posłużę się faktem, że przedstawiciele ludności tradycyjnych m.in. Okinawczycy czy Inuici nie znali problemu trądziku, a zaczął on się pojawiać wraz z zachodnimi wpływami na ich kulturę, chodzi tu przede wszystkim o wpływ na styl życia i sposób odżywiania.
Do najbardziej problematycznych produktów wpływających na stan skóry zaliczamy mleko i jego wyroby. Wiele publikacji dowodzi, że białko mleczne zawarte w nabiale oddziałuje na wzrost insuliny i insulinopodobny czynnik wzrostu, który nasila produkcję łoju. Choć mleko samo w sobie często stanowi spory problem, część badań sugeruje, że za największe szkody odpowiada nabiał odtłuszczony. Do produktów mlecznych zaliczamy nie tylko mleko i jogurty, ale także masło, batony proteinowe, skyr, puddingi czy odżywki serwatkowe, które również mogą zaostrzać stan zapalny skóry. Ogranicz te produkty i zauważ różnicę, może wystarczy zmienić tylko to. Warto wspomnieć również o tym, że eliminowanie jakiejkolwiek grupy produktów, zawsze niesie za sobą jakieś konsekwencje. W przypadku nabiału, odbieramy sobie świetne źródło wapnia. Wapń jest niesamowicie ważny dla zdrowia kości. Wybieraj roślinne alternatywy nabiału (jogurty i mleko), które są fortyfikane wapniem. Informacja o fortyfikacji znajduje się z tyłu opakowania produktu.
Wskazówka: napój wzbogacony w wapń trzeba wstrząsnąć!
W temacie nabiału warto zaznaczyć, że wyeliminowanie laktozy nie załatwia problemu i nie wpłynie na poprawę kondycji skóry.

Kolejnym czynnikiem zaostrzającym zmiany trądzikowe jest wysoki indeks glikemiczny produktów i potraw. Czym jest indeks glikemiczny?
Indeks Glikemiczny (IG) to wskaźnik, który klasyfikuje produkty spożywcze na podstawie ich wpływu na poziom glukozy we krwi po posiłku. Im wyższy IG tym wyższy wpływ na glukozę, a w efekcie na zmiany skórne. Do produktów o wysokim IG zaliczamy m.in. drobne kasze, ryż biały, biały chleb, cukier, słodycze, czekoladę, wafelki, ciasta i soki owocowe.
Czy to znaczy, że powinnam wyeliminować na stałe produkty węglowodanowe? Nie, uspokajam. W momencie kiedy na naszym talerzu ląduje produkt o wysokim IG (np. biały ryż) należy go zrównoważyć źródłem białka i tłuszczu (np.tłusta ryba morska która jest źródłem i jednego i drugiego). Zachęcam do ograniczenia przede wszystkim słodyczy i słodkich napojów na korzyść warzyw i owoców. Na wzrost IG wpływa również obróbka termiczna – im bardziej rozgotowany produkt tym większy IG. Ale o tym jak obniżać IG przeczytasz w kolejnym artykule.
Słodycze, szczególnie czekolada i batony poza cukrem są też źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych (NKT), które pośrednio wpływają na strukturę łoju. NKT to tłuszcze stałe (masło, smalec, olej kokosowy, olej palmowy, shea, tłuszcz zwierzęcy w mięsie) a ich zwiększona podaż może wpływać na utrudnione usuwanie wyprysków poprzez zmianę stanu skupienia (na bardziej zwartą) i zapychanie gruczołów. W związku z tym zachęca się osoby z problemem trądziku do ograniczenia tych kwasów w diecie. Zachęcam do stosowania w kuchni: oliwy z oliwek, oleju lnianego, tłustych ryb morskich, tranu, siemienia lnianego i oleju rzepakowego.
Następnym dość problematycznym produktem jest czekolada/kakao. Na samym wstępie warto zaznaczyć, że kakao często występuje w super słodkiej postaci – czekolady, a co za tym idzie, ma w sobie mnóstwo cukru i dość spory indeks glikemiczny. W jednym z badań na czternastu mężczyznach testowano reakcje trądzikowe po podaniu czystego kakao i placebo. Zauważono, że zmiany skórne pojawiały się tylko u osób, które dostawały kapsułki z kakao. Wynik ten sprawił, że pojawiła się nowa teza – za zaostrzenie zmian odpowiada nie tylko cukier zawarty w czekoladzie, ale także samo kakao. Są również publikacje w których nie wykazano nasilenia trądziku po czekoladzie gorzkiej, ubogiej w cukier, a tylko po czekoladzie białej, która charakteryzuje się dość wysokim IG. Jak widzimy dane są sprzeczne, dlatego zachęcam do prowadzenia dziennika żywieniowego i zaznaczania dni w których problem się nasila, być może w ten sposób sami/same dojdziemy do przyczyny powstawania zmian skórnych.
Wiele osób zauważa zaostrzenie trądziku po zjedzeniu ostrych potraw. Literatura naukowa niestety nie ma zbyt wiele do powiedzenia w tym temacie, dlatego ponownie zachęcam do zapisywania i szukania problematycznych produktów przeprowadzając autobadanie. Znajoma dermatolog Paulina Grelecka, jest świetną specjalistką w zakresie leczenia chorób skóry, według jej obserwacji, u pacjentów z trądzikiem hormonalnym zauważono pogorszenie stanu skóry po ostrych przyprawach.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej w temacie dietoterapii trądziku to przeczytaj mojego ebooka Cera Nie Cud, w którym dokładnie opisałam sposób odżywiania w trądziku.
Jak powinna wyglądać dieta antytrądzikowa?
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na całokształt naszego stylu życia, jeśli sen, regeneracja i zdrowie psychiczne leżą, to… dieta i suplementacja zbyt dużo nie zdziałają. Zachęcam do dbania nie tylko o aspekt fizyczny naszego zdrowia ale także o dobrostan mentalny.
Jeśli chodzi o samo odżywianie to przede wszystkim dieta antytrądzikowa bazuje na warzywach, które są źródłem antyoksydantów i przeciwutleniaczy pomagających w walce z wolnymi rodnikami. Kolejnym elementem zdrowej diety są pełnoziarniste produkty zbożowe (np. chleb razowy, płatki owsiane i grube kasze), warto uwzględnić dobre tłuszcze czyli JNKT i WNKT (w tym omega 3). Co do produktów tłustych warto mieć zapas siemienia lnianego (rozdrabniamy je chwilę przed użyciem), oleju lnianego (stosujemy na zimno), orzechów włoskich i oliwy z oliwek. Ważne jest przestrzeganie zasad diety o niskim indeksie i ładunku glikemicznym. Zaleca się wysokie spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 (tłuste ryby morskie), oraz nie doprowadzanie do niedoborów żywieniowych, które utrudniają terapię. Zwraca się szczególną uwagę na zwiększenie ilości błonnika w diecie (lepsza praca gospodarki węglowodanowej) oraz udział przypraw o działaniu przeciwzapalnym, tj. oregano, tymianek, kurkuma i cynamon.
Zachęcam do prowadzenia dziennika żywienia, który może okazać się bardzo pomocny w odnajdywaniu indywidualnych czynników zapalnych.
Warto unikać produktów wysokoprzetworzonych w tym słodyczy, NKT, nabiału i produktów o wysokim IG. Eliminujemy produkty, które zwiększają stan zapalny czyli przede wszystkim alkohol, tłuszcze trans i fast foody. Papierosy również zwiększają stan zapalny w organizmie. W niektórych przypadkach trądzik może zaostrzyć sól, nadmiar bądź niedobór witaminy B12 i jodu, który może ograniczyć wchłanianie selenu.
Jeśli nie wiesz jak skomponować odpowiednią dietę, spróbuj skorzystać z mojego jadłospisu na zdrową cerę. Ten plan żywieniowy jest bogaty w to co najważniejsze dla skóry.
Jakie suplementy warto rozważyć?
Przed doborem suplementów zawsze warto zrobić badania kontrolne (morfologia, wit. D, Se, Zn, ferrytyna, żelazo) + badania zalecone przez lekarza prowadzącego. Liczne publikacje naukowe wykazują, że osoby borykające się z problemem trądziku często mają znaczne niedobory selenu i cynku. Warto zwrócić uwagę na te dwa składniki, choć nie przesadzamy z dawkami bo zbyt wysoka ilość cynku w suplemencie może obniżyć wchłanianie żelaza.
Poza tym, jak wszystkim Polakom zaleca się suplementację witaminą D w okresie od września do kwietnia. Niedobór tego składnika to bardzo bardzo powszechny problem Polaków, który dotyczy wszystkich grup wiekowych. W Polsce niedobór tej witaminy stwierdza się u ok. 90% populacji. Jeśli masz problem z określeniem dawki, udaj się do laboratorium na badanie i skonsultuj wynik z lekarzem lub dietetykiem. U zdrowych nastolatków i osób dorosłych zaleca się dawkę 800-2000 IU/dzień.
Dlaczego witamina D jest taka ważna? Ponieważ wpływa na poprawę stanu układu kostnego, układu odpornościowego oraz zmniejsza stan zapalny! Te 3, a szczególnie ostatnie 2 aspekty powinny Cię szczególnie zainteresować. Jaką witaminę wybrać? Najlepiej tę w formie leku. Jak przyjmować? Pastylki do posiłku, krople bez różnicy, w pierwszej połowie dnia.
Gdy w naszej diecie nie pojawiają się tłuste ryby morskie, powinniśmy zainteresować się suplementacją kwasami Omega-3, kwasy te szczególnie EPA i DHA mają działanie przeciwzapalne i ich suplementacja jest bardzo przydatna w trakcie terapii zwalczania trądziku.

Autorka tekstu
Natalia Janik - dietetyczka i pasjonatka zdrowego odżywiania. Na co dzień prowadzi poradnię dietetyczną pod nazwą Dietaniecud. Autorka ebooków kulinarnych i edukacyjnych.